Chậu trồng cây dùng chứa chất trồng để đảm bảo cho cây sinh trưởng, tăng mỹ thuật của cây cảnh nói chung và cây cảnh nghệ thuật nói riêng.
Trong thời gian cây còn nhỏ thì có thể chọn chậu bất kỳ, sao cho đủ đất và chất dinh dưỡng để cho cây sống, phát triển đạt yêu cầu. Khi cây đã tương đối ổn định nhất là được tạo hình thì nên chọn chậu phù hợp, cân đối hài hòa với dáng cây .
Hiện nay trên thị trường có nhiều kiểu chậu trồng cây phong phú về mẩu mã, kiểu dáng kích cỡ với đủ loại màu sắc. Chất liệu làm chậu bao gồm: sành, sứ, gốm, xi măng, đá, nhựa, tôn thiết…Chất men chậu rất nhiều mầu được phân chia làm 3 loại chủ yếu như:
-Chậu trồng cây với men sáng: Trắng, vàng, xám, xanh ngoc
– Chậu trồng cây men lạnh: xanh dương, xanh thẩm coban, đen
– Chậu trồng cây men nóng: Tím, nâu, màu ngói, đỏ…
Ngoài ra còn có chậu xi măng khảm ngói khảm men, tô đá mài,…nhưng giá thành rất đắt chủ yếu dùng trồng cây có kích thước lớn và có giá trị kinh tế cao.Ở thị trường đang phổ biến các loại chậu xi măng màu đỏ sậm hay gọi là chậu Hải Phòng dùng để trồng và chưng bán các sản phẩm cây cảnh do giá thành vừa túi tiền người trồng cây.
Nguyên tắc chọn chậu trồng cây
– Dựa vào mầu men: Men chậu coi như mầu nền để làm nổi bật màu của hoa, quả đối vói cây chơi hoa, quả là chính, hoặc mầu lá đối với cây chơi lá là chính. Không dùng chậu có màu men trùng với màu của hoa ,quả và lá để làm chậu trồng cây.
Ví dụ : dùng chậu tím, nâu hay màu ngói để trồng cây có hoa trắng, cây có trái, lá màu tươi sáng .
Dùng chậu men trắng, xanh ngọc, xám trồng cây lá màu hay hoa đỏ vàng
– Dựa vào độ cao của thân cây ở trường hợp các cây nghệ thuật : Cây thấp thì dùng chậu cao, cây cao thì dùng chậu thấp . Xu hướng chung đối với cây cảnh nghệ thuật là dùng ảng ( chậu có vành tròn và đáy chậu cạn có ba chân) với lượng đất tối thiểu đủ duy trì sự sống của cây. Hạn chế dần các chậu quá sâu vừa nặng nề vừa không đẹp. Để thực hiện việc trồng cây trên ảng trước tiên cần trồng cây trong chậu sâu để cho bộ rễ có chân nôm phát triển phong phú. Sau mỗi lần thay đất ta lại lạng bỏ bớt đất ở phần đáy dần để đưa ra chậu nông hơn, làm một vài lần như vậy, khi bộ rễ chân nôm quen dần và dàn trải đều trên một mặt phẳng mỏng thì ta có thể trồng trên chậu mỏng đúng yêu cầu .
Trồng trên chậu mỏng rất đẹp nhưng phải thay đất hàng năm, đất trồng cần trộn đủ các chất dinh dưỡng để cho cây sinh trưởng, ra hoa kết quả.
Dựa vào mục đích nuôi dưỡng trưng bày cây cảnh: Có những cây cần tiếp tục nuôi dưỡng để cây phát triển thân rể nhanh và tốt mau đạt đến yêu cầu người trồng thì mới tiến hành chuyển chậu và tiết giảm bớt sinh trưởng của cây.Lúc đó có thể chọn bất cứ chậu nào miễn kích thước có thể phù hợp yêu cầu.Trường hợp cần trưng bày cây nơi tôn nghiêm, cây có giá trị cao chọn chậu trồng cây có kích thước lớn giá thành cao như kiểng cổ thụ, bon sai cổ thụ,…
Ví dụ : cây Sứ Thái lan để cây có bộ rể to và xung quanh có nhiều rể phụ mọc chằng chịt thì cần nuôi cây trong chậu có kích thước lớn. Khi kiểm tra rể cây đủ kích thước mong muốn thì mới thay qua chậu nhỏ hơn và cơi bộ rể cho lộ thiên ra ngoài, lúc đó rể cây Sứ Thái sẽ bị lão hóa không còn tăng kích thước thêm được.
Nơi đặt chậu cảnh
Nơi đặt chậu cảnh cần đặc biệt chú ý đến điều kiện ánh sáng, thông gió, không khí trong lành và cần chú ý đến sương đêm nếu có.
Ánh sáng là yêu cầu tất yếu để cây tiến hành quang hợp. Tuỳ loài cây khác nhau mà yêu cầu ánh sáng khác nhau, cây trong chậu cần có tối thiểu 5 giờ chiếu sáng trở lên, tốt nhất là ánh sáng ban mai ôn hoà , tránh ánh sáng gay gắt vào buổi trưa, mỗi tuần cây thay đổi phương hướng che bóng để giúp cây có tán lá mọc đều ra các bên.
Ngoài ánh sáng ra cần có thông gió tốt, quan tâm đến thay đổi nhiệt độ các mùa, giữ cây cần ánh sáng cả ngày và nửa ngày. Lưu ý nhiệt độ cao làm ảnh hưởng đến quang hợp , ảnh hưởng khả năng hút thức ăn của rễ, lá cây có thể bị khô héo. nếu ánh sáng không đầy đủ để dẫn đến cây sẽ mọc vóng vượt, sức sống yếu ( trường hợp cây đặt trong nhà thiếu ánh sáng)
Nói chung, chiều cao đạt chậu cây (có cả đế) khoảng tầm cao từ thắt lưng đến ngang ngực người trồng thì dễ chăm sóc, quản lý đồng thời cũng thuận tiện cho việc quan sát, thưởng thức; không nên trực tiếp đặt chậu trên mặt đất để tránh kiến, giun qua lỗ chậu chui lên và tránh rễ cây chui qua lỗ chậu xuống đất làm cho cơ năng của rễ giảm sút, tán cây sẽ mọc lộn xộn; cũng không nên đặt trực tiếp lên mái nhà xi măng trong mùa hè, làm cho rể cây sinh trưởng yếu. Nếu điều kiện chưa cho phép để mua các loại đế thì dùng những viên gạch kê đáy chậu giúp thoát nước cho cây.
Ngọc Hân
