Để nhân giống cây hoa hồng người ta có thể áp dụng phương pháp nhân hữu tính (bằng hạt) và nhân vô tính bằng cách chiết ghép, giâm cành….Nhân bằng hạt tuy có ưu điểm là tạo được nhiều cây con, nhưng có nhược điểm là đa số cây con không giữ được những đặc tính tốt của cây bố mẹ. Vì thế trong dân gian người ta thường nhân bằng phương pháp vô tính tuy hệ số nhân giống thấp nhưng cây con sau này vẫn giữ được những đặc tính tốt đẹp của cây mẹ mà ta đã lựa chọn.
Sau đây là một vài cách nhân giống vô tính tùy bạn chọn cách nào cho phù hợp với mình:
1 – Chiết cành:
Chọn những cành bánh tẻ lớn cỡ chiếc đũa ăn cơm, dùng dao sắc khấc hai khoanh vỏ cách nhau 1,5 – 2cm. Bóc bỏ lớp vỏ chỗ vừa khoanh, cạo cho hết lớp nhớt trên chỗ vừa bóc vỏ, chờ cho chỗ cạo se mặt thì tiến hành bó bầu. Chất liệu bó bầu có thể dùng 1/2 đất mùn mặt vườn trộn đều vời 1/2 phân chuồng ủ mục, phun nước cho đất vừa ẩm rồi dùng bao nilông màu trắng trong bó bầu lại. Bầu lớn cỡ quả trứng gà, trứng vịt là vừa. Sau khi chiết khoảng hơn một tháng, khi thấy bộ rễ mới chuyển từ màu trắng sang màu vàng nâu là có thể hạ bầu chiết đem giâm vào giỏ tre một thời gian cho bầu chiết ra thêm rễ là có thể đem đi trồng.
2 – Ghép:
Trước hết bạn phải chuẩn bị cây làm gốc ghép. Giống hồng nào cũng có thể làm được gốc ghép, nhưng để cho gốc ghép có sức sống khỏe nên chọn các giống hồng dại, hồng leo, hồng tỷ muội…Trồng gốc ghép vào chỗ đất tốt. Khi gốc có độ lớn cỡ cây viết chì trở lên thì tiến hành cắt cành (cắt cách gốc khoảng 30cm) để cây ra tược non, chờ cho những tược mới này có độ lớn đạt yêu cầu thì tiến hành ghép (mỗi tược mới này gọi là một gốc ghép). Cành ghép được lấy ở cây hồng nhà bạn. Sau khi đã chuẩn bị xong gốc ghép và cành ghép thì tùy theo từng cách mà bạn tiến hành ghép như sau:
Ghép áp:Cách ghép này yêu cầu gốc ghép phải được trồng trong chậu, trong sọt, hay trong bầu đất (tức là có thể di chuyển được). Trên cây gốc ghép chọn một cành bánh tẻ lớn cỡ cây đũa ăn cơm, trên cây hồng nhà bạn (cành ghép) cũng chọn một cành bánh tẻ có độ lớn tương đương. Sau đó ở mỗi cành cắt vạt một đoạn vỏ dài khoảng 2cm, bóc hết lớp vỏ ở chỗ cắt vạt, áp hai mặt cắt vạt lại với nhau rồi dùng dây nilông quấn vừa đủ chặt, khi nào cành đã dính liền vỏ thì cắt bỏ phía trên của gốc ghép (cách chỗ ghép 2 – 3cm) và cắt đứt phía dưới chỗ ghép của cành ghép. Giữ nguyên dây quấn để cành ghép không bị tách rời nhau ở giai đoạn đầu, khi nào thấy chắc ăn thì gỡ bỏ dây nilông.
Ghép mắt (ghép “Bo”): Khi gốc ghép lớn gần bằng cây viết chì trở lên là ghép được. Đầu tiên dùng dao cắt một nhánh ngang dài gần 1cm. Từ điểm giữa của vết cắt dùng mũi dao xẻ dọc một đường xuống phía dưới (dài 2cm) tạo thành hình chữ T (gọi là cửa sổ). Trên cây hồng ở nhà, bạn chọn cành có độ lớn tương đương, chọn mắt ghép mới nổi u, to, vừa nhú mầm, nhưng chưa ra lá, dùng dao ghép đặt phía dưới cách mắt mầm 5 – 7mm, rồi lia lưỡi dao dọc theo cành ghép từ phía dưới lên, nhát cắt sẽ lấy đi một mảnh vỏ hình khiên (có chứa mắt mầm, phần này gọi là “Bo”), phía dưới “Bo” còn dính một vảy gỗ mỏng, khi ghép phải tách bỏ vảy gỗ này. Lấy mũi dao tách nhẹ hai mí của chữ rồi áp “Bo” vào, sau đó lấy dây nilông quấn vừa đủ chặt chỗ ghép, nhớ chừa chỗ mắt mầm. Sau khi ghép 2 – 3 tuần nếu thấy “Bo” còn sống thì cắt bỏ đoạn cành ở phía trên chỗ ghép (cách chỗ ghép 2 – 3cm) để tược mới phát triển mạnh.
Ghép chẻ ngọn:Gốc ghép là những tược còn non có độ lớn cỡ ruột cây viết bi trở lên là có thể ghép được. Trên cây hồng nhà bạn cũng chọn những tược tương tự. Dùng dao lam cắt bỏ phần ngọn gốc ghép (khoảng 4 – 5cm), cắt bỏ một số lá và gai ở phía dưới chỗ vừa cắt ngọn, chẻ đôi đầu của gốc ghép vào sâu 1,5cm. Dùng dao lam cắt lấy phần ngọn trên cành ghép (cũng dài 4 – 5cm) sau đó cắt vạt hai bên của đoạn ngọn này tạo thành hình nêm (chỗ cắt vạt dài 1cm), nhẹ nhàng đưa phần vừa vạt nêm vào giữa chỗ vừa chẻ đôi ở trên đầu của gốc ghép. Lấy dây nilông mềm quấn vừa đủ chặt, rồi dùng một bao nilông (loại trong, có kích thước 4x8cm) chụp vào chỗ vừa ghép rồi buộc chặt phía miệng bao lại để chống nước mưa xâm nhập. Che nắng cho chỗ ghép. Khoảng 7 – 10 ngày sau nếu thấy cành ghép còn xanh thì mở bỏ bao nilông, khi cành ghép ra lá mới thì bỏ đồ che nắng và tháo bỏ dây nilông.
3 – Giâm cành:
Trên cây hồng nhà bạn, chọn những cành bánh tẻ có độ lớn cỡ chiếc đũa ăn cơm, cắt thành những đoạn hom dài khoảng 15cm (vết cắt xéo, gọn, không bị bầm giập). Bầu giâm dùng bao nilon có kích thước 10x15cm, phía dưới có đục lỗ thoát nước, bên trong là hỗn hợp gồm 1/2 đất mùn mặt vườn trộn đều với 1/2 phân chuồng đã ủ mục. Chờ cho vết cắt khô nhựa thì đem giâm hom vào bầu đất, sâu khoảng 3 – 4cm, xếp bầu giâm vào một khu vực, có mái che nắng và tưới nước giữ ẩm hàng ngày. Muốn cây nhanh ra rễ, trước khi giâm nên nhúng gốc hom vào dung dịch chất kích thích ra rễ (có bán sẵn ở cửa hàng nông dược). Khi nào cây ra tược và ra rễ dài thì đỡ dần giàn che nắng cho cây. Khi tược phát triển dài khoảng trên dưới 15cm là có thể đem trồng.
Theo Sách Hỏi đáp về hoa kiểng
