Thanh long ra hoa vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 8, sau khi nở khoảng 2-3 ngày thì hoa tàn và kết trái và khoảng 1 tháng thì có thể thu hoạch trái. Tuy nhiên, vào mùa chính vụ này, giá bán thanh long không cao nên bà con nông dân thường ít quan tâm chăm sóc mà chủ yếu tập trung chăm sóc nhiều vào mùa trái vụ.
Nông dân thường sử dụng đèn tròn dây tóc có công suất 60W và 75W để kích cho thanh long ra hoa. Đại diện các hộ trồng thanh long ở xã Hàm Hiệp, huyện Hàm Thuận Bắc cho biết: “Cứ mỗi năm bà con chong đèn 3 đợt:
Xử lý thanh long ra hoa trái vụ bằng đèn Compact
Đợt 1:
Bắt đầu từ tháng 10-12 với thời gian từ 10-12 đêm/đợt và thời lượng 8 giờ mỗi đêm.
Đợt 2:
Từ tháng 12-1, do trời lạnh hơn nên thời gian chong đèn sẽ kéo dài hơn, từ 15-20 đêm/đợt cũng với 8 giờ mỗi đêm.
Đợt 3:
Từ tháng 1-3 thì thời gian chong ngắn lại, từ 10-15 đêm/đợt và thời lượng cũng 8 giờ/đợt”. Vào mùa trái vụ thanh long có giá cao hơn từ 10 đến 12 lần.
Rõ ràng là hiệu quả kinh tế của việc chong đèn cho thanh long ra hoa trái vụ là rất lớn, nó mang lại thu nhập cao cho người trồng thanh long. Tuy nhiên, cứ 1 ha thanh long cần khoảng 1.000 bóng đèn loại 60W, chong trung bình 10 giờ mỗi đêm, chong liên tục trong 15 đêm.
Để giải quyết bài toán “tiết kiệm điện” trong việc chong đèn cho thanh long ra hoa trái vụ, SEDEC đã cùng với Hội Nông dân tỉnh và Cty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông thử nghiệm ứng dụng đèn compact (loại 20W, 3U, có ánh sáng vàng) thay thế loại bóng đèn tròn dây tóc 60W và 75W của nông dân hiện đang sử dụng để xử lý cho thanh long ra hoa trái vụ.
Các thông số kỹ thuật tại mô hình thử nghiệm như sau:
| Thông số | Đèn tròn (A) | Đèn compact (B) | So sánh B và A |
| Số lượng đèn | 100 | 100 | Bằng nhau |
| Đơn giá | 3.000 | 28.500 | Cao hơn |
| Tuổi thọ đèn | 1.000 giờ , tương đương 10 chu kỳ chiếu sáng) | 6.000 giờ, tương đương 60 chu kỳ chiếu sáng) | Cao hơn |
| Công suất hệ thống | 7,5 kW | 2,0 kW | Giảm 73,3% |
| Điện năng tiêu thụ trong 1 chu kỳ | 693 kWh | 182 kWh | Giảm 73,8%(511 kWh) |
| Độ rọi trung bình | 23 lux | 39 lux | Cao hơn |
| Số hoa thanh long trên 1 trụ | 23 – 25 | 21 – 22 | 88-91% (không ảnh hưởng lớn đến năng suất) |
(Nguồn: Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, 2007. Báo cáo tham luận tại hội thảo)
Như vậy, với cùng phương pháp chăm sóc và thời lượng chong đèn như nhau, năng suất thanh long thu hoạch từ vườn ứng dụng đèn compact chỉ thấp hơn khoảng 10% so với vườn sử dụng bóng đèn tròn dây tóc. Tuy giá đèn compact cao hơn nhiều so với đèn tròn nhưng tuổi thọ của đèn compact lại cao hơn đèn tròn gấp 6 lần. Đặc biệt, lượng điện năng tiêu thụ ở vườn ứng dụng điện compact đã giảm trên 70% so với vườn sử dụng bóng đèn tròn. Đây quả là đáp án của bài toán “tiết kiệm điện” trong khi hiện nay cả nước đang có thể thiếu đến 1.600 MW mỗi ngày.
Th.S. Ngô Thanh Huy
Trung tâm phát triển kinh tế xã hội
tỉnh Bình Thuận – SEDEC
